Ons land is in rep en roer. We verkeren in een zware economische crisis. Dagelijks verliezen honderden mensen hun baan. Maar daar gaat het even niet meer over. Nee, het gaat over Sinterklaas. Of eigenlijk meer over zwarte Piet. Een groeiende groep mensen in ons land vindt dat zwarte Piet in deze tijd niet meer kan. Het is discriminerend ten opzichte van de gekleurde medemens. Hun protest is opgepikt door de mensenrechtenorganisatie van de Verenigde Naties. En deze internationale organisatie gaat zich nu buigen over de vraag of ons eeuwenoude traditionele kinderfeest discriminerende aspecten bevat.

Alsof ze niets beters te doen hebben. Deze week nog zag ik een reportage in 1Vandaag over een of ander Amerikaans gehucht waar de inwoners zich allemaal voorzien van vuurwapens. “Ter verdediging”, verklaarden zij. In de uitzending was te zien hoe twee huisvrouwen oefenden op de schietbaan. En waar schoten zij op? Op een bord met daarop een afbeelding van een Moslim. Als ik de mensenrechtenorganisatie van de Verenigde Naties was, zou ik me daar druk om maken.

Natuurlijk heb ik me vroeger als kind ook wel eens afgevraagd waarom zwarte Piet zwart is. Mijn ouders hadden daar een heel logische verklaring voor: hij moest door schoorstenen kruipen om pakjes in schoenen te leggen. Daar word je zwart van. Dat zag ik ook aan de schoorsteenveger die jaarlijks bij ons thuis kwam om de schoorsteen te reinigen.

Als kind vond ik het Sinterklaasfeest een spannend feest. De indrukwekkende verschijning van de goedheiligman en de zwarte Pieten die ongemerkt bij je in huis konden komen om cadeautjes neer te leggen en pepernoten te strooien. Later zag ik diezelfde spanning terug bij mijn eigen kinderen. En als ouder moest ik mijn fantasie aanspreken om het mysterieuze van het feest in ere te houden. Al dat geheimzinnige gedoe rond Sinterklaas is uiteindelijk alleen maar bedoeld om de kinderen vooral niet te laten merken dat ze de cadeautjes gewoon van hun ouders hebben gekregen.

Natuurlijk zou je Sinterklaas kunnen laten vergezellen door ongeschminkte figuren. Maar dan is de lol van het feest meteen weg. Toen mijn kinderen de leeftijd hadden dat zij nog in Sinterklaas geloofden, woonde er hier in de buurt een vrouw die elk jaar in de rol van zwarte Piet kroop. Het was een onaangenaam, bits mens met een zuur gezicht. Eén keer per jaar schminkte zij haar gezicht zwart en trok zij met rode lippenstift haar mondhoeken kunstmatig omhoog. De kinderen in de buurt spraken haar aan met Piet. Geen van hen herkende in haar de doorgaans chagrijnig ogende buurvrouw. Ik vraag me af of dat met een andere kleur schmink ook het geval zou zijn geweest.

Zelf heb ik, noch als kind noch als volwassene, ooit het idee gehad dat zwarte Piet een minderwaardig figuur was. Ook bij mijn kinderen heb ik een dergelijke gedachte nimmer opgemerkt. Mocht de mensenrechtenorganisatie van de Verenigde Naties echter tot een andere conclusie komen, dan denk ik dat het tijd wordt om ook een aantal andere feesten en figuren die daarbij horen eens goed onder de loep te nemen.

Neem bijvoorbeeld de kerstman. Waarom is de kerstman per definitie een corpulente blanke man? Waarom geen knappe, slanke Aziatische man of vrouw? En ik weet niet of u de films The Santa Claus 1,2 en 3 gezien heeft, maar daarin zijn ook beelden te zien van de speelgoedfabriek op de Noordpool. Daar werken geen zwarte Pieten, maar worden lilliputters afgebeuld om de zendingen op tijd klaar te hebben. En waarom is het recht om de kerstkar te trekken voorbehouden aan rendieren die kunnen vliegen? Er zijn weilanden vol paarden en ezels die die klus graag willen klaren.

En waarom zetten wij rond de kerstdagen altijd naaldbomen als dennen en sparren in onze huiskamers? Waarom geen berk, beuk, eik of populier? Dat zijn immers loofbomen en een loofboom is toch veel passender bij de christelijke gedachte achter het kerstfeest?

En waarom laten wij met Pasen een haas eieren verstoppen? Een haas heeft niets met eieren. Het ligt veel meer voor de hand om deze klus door kippen te laten doen. Zij zijn betrokken bij het productieproces van de eieren. Laat de kippen hun eieren gewoon op verdekte plekken neerploffen. Dan krijgen ze meteen ook meer beweging en krijgt het begrip plofkip ook een logische en meer humane betekenis.

Kortom, er is voor de Verenigde Naties nog veel werk aan de winkel. Als ze maar met hun handen van ons Sinterklaasfeest afblijven, want om met wijlen Wim Sonneveld te spreken: ‘Er is al genoeg waardevols naar de kloten gegaan’